پیامبر(ص ) بر آن دستور داده است
ب ) وضو و طهارت داشتن هنگام تلاوت قرآن ;4
ج ) پناه بردن به خداوند پیش از قرائت قرآن : قرآن کریم مى فرماید: «وقتى قرآن مى خوانى ، از ]شرّ [شیطان رانده شده به خداوند پناه ببر» . (نحل ، 98)
د) قرائت از روى قرآن که پیامبر(ص ) فرمود: «قرائت قرآن از روى مصحف بهترین اعمال امّت من است » .5
هـ) قرائت قرآن با صداى خوش که خاتم پیامبران (ص ) فرمود: «هر چیزى زیورى دارد و زیور قرآن ، صوت نیکو است .»6
و) قرائت قرآن همراه با خشوع : قرآن مى فرماید: «آیا وقت آن نرسیده است که دلهاى مؤمنان در برابر ذکر خدا و آنچه از حق نازل شده ، خاشع گردد ؟» (حدید ، 16)
ز) قرائت همراه با حزن و با حالت اندوه : پیامبر خدا(ص ) فرمود: «براستى قرآن همراه با حزن نازل شده است ; بنابراین ، هنگامى که قرآن مى خوانید گریه کنید و اگر گریه نکردید ، حالت گریه به خود بگیرید» .7
ح ) تلاوت قرآن همراه با ترتیل : قرآن مى فرماید: «و رتّل القرءان ترتیلاً; (مزمل ، 4) قرآن را با دقّت و تأنّى بخوان .»
3) تدبّر در قرآن ; یعنى قارى قرآن تنها به خواندن الفاظ ، بدون توجه به معانى آن ، اکتفا نکند; بلکه همراه با قرائت آن در معانى قرآن اندیشه کند . از آیاتش پند گیرد; چنان که امیرمؤمنان على(ص ) در وصف پرهیزکاران مى فرماید: آنان در شب به پا خاسته و قرآن را شمرده و با تدبّر تلاوت مى کنند . جان خویش را با آن محزون مى سازند و دواى درد خود را از آن مى گیرند . هرگاه به آیه اى برسند که در آن تشویق باشد ، با علاقه و امید به آن روى مى آورند و روح و جانشان با شوق بسیار در آن خیره مى شود و آن را همواره «نصب العین » خود مى سازند ، و هرگاه به آیه اى برخورد کنند که در آن بیم باشد ، گوش هاى دل خود را براى شنیدن آن باز مى کنند و صداهاى ناله و برخورد زبانیه هاى آتش در گوششان طنین انداز است .8
4 . عمل به قرآن که مهم ترین موارد است . پیامبراکرم (ص ) فرمود: «رُبّ تال للقرآن و القرآنُ یَلْعَنُه »9 ، بسا کسانى که قرآن را تلاوت مى کنند; در حالى که قرآن بر آنها لعن و نفرین فرستد .
5 . حفظ قرآن : پیامبر گرامى اسلام (ص ) فرمودند: «لایعذب اللّه قلباً وعى القرآن ; خداوند قلبى را که ظرف قرآن باشد ، عذاب نمى کند» .10
امام صادق (ع ) فرمودند: «کسى که حافظه اش ضعیف باشد و با رنج و زحمت ، قرآن را حفظ کند ، اجرش دوچندان باشد .»11
براى مأنوس شدن با قرآن ، داشتن برنامه اى منظم و روزانه براى قرائت قرآن و حتى الامکان تکلّم قرآنى مفید است و براى فهمیدن قرآن ; علاوه بر فراگیرى علوم مقدماتى ، باید از تفاسیرى که در پاسخ اول گذشت مدد جست ; البته از خود قرآن مجید هم مى شود سیرى براى فهم قرآن به دست آورد: «و لقد یسرنا القرءان للذکر فهل من مدّکر» (قمر ، 17) که اشاره مى فرماید قرآن براى پندآموزى ، آسان شده است ; منتها باید «پند گیرنده » اى باشد . بعد از این که پند گیرنده یافت شد ، باید دانست قرآن کتابى است که «لایمسّه إلاّ المطهّرون » (واقعه ، 79) جز پاک شدگان بر آن دست نزنند ]و بهره اى نمى توانند بگیرند[ و پس از آن نوبت به ترتیل قرآن مى رسد: «و رتّل القرءان ترتیلا» (مزمل ، 4) و سپس نوبت به تدبر در قرآن مى رسد: «افلایتدبرون القرءان أم على قلوب أقفالها» (محمد ، 24) و تقواى الهى مرحله بعدى این سیر است : «اتقوا الله و یعلمکم الله» (بقره ، 282) که تدبر در قرآن و عمل به آن ، انسان را به تقواى الهى مى رساند و این تقوا باعث مى شود که ابواب علوم از طرف خداوند متعال به سوى انسان گشوده شود و.. . .
1 . بحارالأنوار ، علامه مجلسى(ره ) ، ج 89 ، ص 186 ، نشر احیاء التراث ، بیروت .
2 . کافى ، محمدبن یعقوب کلینى ، ج 2 ، ص 574 ، باب 461 ، حدیث 1 ، نشر دارالتعارف
3 .بحار ، ج 89 ، ص 213 .
4 . ر .ک : بحارالأنوار ، ج 89 ، ص 210 ، حدیث 2 .
5 . بحارالأنوار ، ج 89 ، ص 202 .
6 . کافى ، ج 2 ، ص 615 .
7 . جامع الأخبار ، ص 57 ـ بحارالأنوار ، ج 92 ، ص 210 و 216 .
8. نهج البلاغه ، خطبه 193 ـ معجم المفهرس ، ص 12 ، نشر مؤسسه امیرالمؤمنین (ع ).
9 . جامع الأخبار ، 56 .
10 . بحارالأنوار ، علامه مجلسى(ره ) ، ج 89 ، ص 178 ، داراحیاء التراث ، بیروت .
11 . همان ، ص 187 .
__________________
هر چه داریم همه از دولت قرآن داریم